Nguy cơ thiếu máu do nhiễm giun sán
[ Điểm đánh giá5/5 ]1 người đã bình chọn
Thiếu máu gây tổn hại gì cho con người?
Thiếu máu là tình trạng bệnh lý gây ra khi hàm lượng hemoglobin (Hb) trong máu giảm xuống thấp hơn mức bình thường. Thiếu máu gây ra những hậu quả như: làm giảm phát triển trí tuệ, giảm sức đề kháng với bệnh nhiễm trùng, giảm phát triển thể lực, vận động, giảm khả năng làm việc và năng suất lao động.
Giun sán là một trong những ký sinh trùng phổ biến ở Việt Nam và số người nhiễm loại ký sinh trùng cũng tương đối nhiều. Nguyên nhân chính là do ăn uống không đảm bảo vệ sinh và ăn thức ăn không được nấu chín.
Giun sán thường gây tình trạng thiếu máu do chúng sử dụng các chất dinh dưỡng con người ăn vào, đồng thời gây rối loạn tiêu hóa và hấp thu. Một số loài giun sán gây bệnh thiếu máu thường gặp là:
1. Giun móc, giun mỏ
Giun móc sống ký sinh tại tá tràng và chúng bám vào niêm mạc ruột để hút máu nên những tổn thương bệnh học chủ yếu sảy ra ở tá tràng và hệ tạo máu. Giun móc hút khoảng 0,2 đến 0,34 ml máu/ngày. Giun mỏ hút khoảng 0,03 đến 0,05 ml máu/ngày. Nên tình trạng thiếu máu diễn ra từ từ trong thời gian dài, số lượng hồng câu giảm dần theo thời gian, nhạt màu và có kích thước nhỏ hơn mức bình thường. Ngoài tác hại giun hút máu, giun móc/giun mỏ còn gây ra viêm hành tá tràng và chúng tiết ra chất chống đông máu làm vết thương nơi giun hút máu chảy máu kéo dài, chất độc của chúng ức chế cơ quan tạo máu sản sinh hồng cầu làm tình trạng mất máu của bệnh nhân trầm trọng thêm. Trong trường hợp thiếu máu không bù, bệnh nhân có thể bị trì trệ tâm thần, suy dinh dưỡng, làm suy kiệt sức khỏe và suy tim. Xét nghiệm máu cho thấy hồng cầu giảm có khi chỉ còn 1.000.000/mm3 và Hb giảm còn 50% đến 20%.
2. Giun tóc
Bệnh do giun tóc thường gặp ở người trưởng thành, tăng theo độ tuổi. Trong trường hợp người bệnh nhiễm giun số lượng ít thì hầu như không có biểu hiện lâm sàng, chỉ khi bệnh nhân nhiễm nhiều (thường là trên 50 con) thì triệu chứng lâm sàng mới rõ rệt. Giun tóc thường sống ký sinh ở manh tràng, gây tổn thương niêm mạc ruột làm kích thích ở ruột già, bệnh nhân có biểu hiện triệu chứng giống kiết lỵ, người bệnh đau quặn bụng, đi ngoài nhiều lần nhưng mỗi lần chỉ đi được một ít phân có thể có lẫn máu, vừa đi ngoài xong thì bệnh nhân lại cảm giác mót rặn, có những trường hợp bệnh nhân đi ngoài tới 20 – 30 lần trong ngày.
Nguyên nhân gây thiếu máu là do giun tóc hút máu khi cắm đầu vào niêm mạc ruột, số lượng máu giun tóc hút mỗi ngày ít hơn giun móc/mỏ, mỗi lần hút máu thì một con giun tóc có thể cắm đầu vào vài vị trí trên niêm mạc ruột làm chảy máu tại những vị trí này. Bên cạnh đó, người bệnh còn có những biểu hiện rối loạn sinh lý như: nam thì bị yếu sinh lý hoặc bất lực, nữ thì bị rối loạn kinh nguyệt, trẻ em thiếu protein máu và chậm lớn. Ngoài ra, một số bệnh nhân còn có biểu hiện buồn nôn, đau lưng, chán ăn, nhức đầu…
3. Sán dải cá
Khi người ăn cá có ấu trùng plerocecoid, khi vào ruột non ấu trùng sẽ bám chặt miệng vào thành ruột, chúng hấp thụ các chất dinh dưỡng qua thẩm thấu đặc biệt sán hấp thụ vitamin B12 rất nhiều nên bệnh nhân thường có hội chứng thiếu máu, đây là trạng thái thiếu máu do thiếu hụt vitamin B12, kiểu Biermer có hồng cầu to và non.
Những người có triệu chứng thiếu máu sống trong vùng dịch lưu hành cần đi xét nghiệm phân tìm trứng sán để chẩn đoán xác định.
Không nên ăn gỏi cá sống, thức ăn chưa được nấu chín. Quản lý phân và phát hiện, điều trị người mắc bệnh sớm.
Ds. Cao Chí Công
